Nghệ nhân đồng thầy - Nguyễn Thị Út với Bài tham luận thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ phủ của người Việt: Tính đến nay, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) đã ghi danh được nhiều di sản văn hoá phi vật thể của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Trong đó “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt” đã được UNESCO công nhận ngày 2/12/2016. Nghi thức thờ Tam phủ của người Việt được vinh danh với những tiêu chí nổi bật sau: di sản được coi là một phương thức quan trọng đối với các cộng đồng để thể hiện ký ức lịch sử, bản sắc văn hóa, tinh thần đoàn kết và đáp ứng nhu cầu tâm linh của người Việt.

Đây là niềm vui và tự hào của Việt Nam khi lần đầu tiên một tín ngưỡng dân gian trở thành di sản thế giới, nhưng nó cũng đặt ra nhiều thách thức cho các nhà quản lý và nhà nghiên cứu văn hóa trước thực trạng biến tướng tràn làn, thương mại hóa, trục lợi. Câu hỏi về sự chuẩn mực cho Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ vẫn là điều mà các nhà nghiên cứu và quản lý đau đầu.

Bài phát biểu có một số ý chính như sau :

1. Nhìn lại sự hình thành của tín ngưỡng tâm linh trong văn hóa dân tộc từ thuở sơ khai.

2. Yếu tố lịch sử tạo nên các giá trị tâm linh của tín ngưỡng thờ Mẫu tam tử phủ người Việt.

3. Các biểu hiện sai lệch thiểu hiểu biết gây nên các cách nhìn trái chiều đi ngược lại với các giá trị tốt đẹp của tín ngưỡng thách thức đặt ra trong công tác bảo tồn các giá trị của văn hóa.

4. Đề xuất giải pháp nhằm nêu cao trách nhiệm của công đồng, các thanh đồng kết hợp với cơ quan chủ quản văn hóa xã hội, cá nhân trong việc bảo vệ và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ phủ của người Việt trong tình hình hiện tại.

I. Nhìn lại sự hình thành của tín ngưỡng tâm linh trong văn hóa dân tộc từ thuở sơ khai

Tín ngưỡng tâm linh từ xừa đến nay vẫn là địa hạt hấp dẫn nhân loại. Trong đó, sự bí ẩn, sự hư huyễn dường như lại là mục tiêu để con người lao vào khám phá. Đó là khám phá cái bên trong của chính mình cũng là cái tự thân của nhân loại và con người cũng lao vào khám phá một địa hạt khác, đó là cái bên ngoài của mình, tức là giới tự nhiên. Những thành tựu về sinh học, về y học, về vật lý vũ trũ đưa các phương tiện thăm dò tới các hành tinh xa xôi nhân loại hiện tại tới các thành quả kỳ diệu

Đó cũng chính là hai thế giới của một con người. Cái bên trong và cái bên ngoài mà từ xưa đặt nền móng cho học thuyết duy vật rút ra các trào lưu tranh đấu giữa duy tâm và duy vật, Thế rồi các trường phái duy tâm duy vật cứ vật lộn nhau nhằm loại trừ nhau rồi chẳng ai thắng ai. Bởi làm sao mà thắng bại được trong một kết cấu thống nhất giữa hai mặt đối lập. Nó tựa như hai cục âm dương của cùng một dòng điện, tựa như ngày và đêm của một chu kỳ vận hành của nhật nguyệt.

Vài chục năm trước, xã hội ta nổi trội triệt để tính duy vật, cái phần duy tâm ấy đã bị triệt tiêu. Xong không phải thế, nó ẩn tàng trong chính nơi ta và mấy năm nay nó lại bùng lên, đôi khi thái quá. Chính sự thái quá đó được biểu hiện trên các hoạt động tín ngưỡng tâm linh khiến con người trở nên mất thăng bằng và nó dội vào xã hội, tạo ra những ấn tượng trong đời sống.

Thực tiễn trên đất nước ta, tín ngưỡng dân gian ra đời khá sớm : Thần sông, Thần mây, Thần nước, Thần Sấm, Thần Chớp, Nhiều nơi trên đất Bắc có đền thờ Tản Viên Sơn Thánh, gần Văn Điển, Hà Nội vẫn còn Đền thờ Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện. Ở nước ta nơi đâu cũng có Đền, Phủ, Điện thờ Mẫu – Mẹ, nhiều làng xã có đình thờ Thành Hoàng, nhiều cộng đồng cư dân tín ngưỡng Tứ bất tử, và không có gia đình Việt Nam nào là không có thờ cúng tổ tiên

Tôn giáo cũng được du nhập vào Việt Nam khá sớm như Đạo Nho, Đạo Phật, Đạo Lão đã có gần 2000 năm

Nước ta nhiều tôn giáo với hàng chục triệu đồng bào theo tín ngưỡng tôn giáo khác nhau. Tín ngưỡng tôn giáo đã trở thành nhu cầu tinh thân mang tính khách quan của một bộ phận nhân dân.

Ngay sau Cách mạng tháng 8 thành công, Đảng và Nhà nước đã nhìn nhận và giải quyết vấn đền tín ngưỡng tôn giáo cùng những vấn đề liên quan theo quan điểm khoa học của Chủ nghĩa Mác- Leenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng tự do tín ngưỡng và không tin ngưỡng của nhân dân.

Từ xa xưa, đa số các tín đồ Phật Giáo cũng đồng thời là tín đồ Mẫu. Vì vậy hầu hết các Chùa ở Miền Bắc nước ta đều chấp nhận có một điện thờ Mẫu, bên cạnh Chùa thờ Phật, các chùa nhỏ không làm được Điện thờ riêng cũng cố thu xếp có một số Ban thờ Mẫu.

Ngoài tín ngưỡng thờ Mẫu, người Việt có một tín ngưỡng lớn nữa là thờ cúng tổ tiên. Có người gọi đó là “ Đạo thờ ông bà”. Tín ngưỡng này xuất phát từ đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta.

Lân cận với tục thờ ông bà tổ tiên là tục thờ Thành hoàng, thờ các nhân thần, những người có công với dân, với nước, những danh nhân văn hóa, những ông tổ nghề. Và cả những thiên thần trấn ở các nơi hiểm địa, nghịch địa, linh địa như cửa biển, núi cao,rừng sâu, thành quách. Đó là các thần Long Hải đại vương, Huyền Thiên trấn vũ, Bạch Mã, Long Đỗ, Kim Quy,...Thêm vào đó là các địa danh thần liệt vào hàng tứ bất tử như:

- Tản Viên sơn thần

- Phù Đổng thiên vương - Chử Đồng Tử

- Công Chúa Liễu Hạnh

Sự thật, nếu các tín ngưỡng chỉ tồn tại với tư cách là nơi chốn cho nhân dân giải tỏa tâm linh, tạo sự cân bằng sinh thái mặt tinh thần thì đó là điều lành mạnh và dễ hiểu.

Trước hết phải khẳng định tôn giáo, tín ngưỡng là văn hóa, thậm chí là một dạng văn hóa đặc biệt. Vì vậy ngành văn hóa phải quản lý về mặt văn hóa của các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo. Ví dụ Lễ Hội trong tôn giáo, môi trường cảnh quan trong sinh vật tôn giáo,...diễn ra trong không gian tôn giáo đều phải chịu sự quản lý Nhà nước của ngành văn hóa. Dĩ nhiên tôn giáo cũng như các hiện tượng xã hội khác đều có mặt trái, mặt rất hạn chế của nó cần được nghiên cứu nghiêm túc,

Dân tộc Việt Nam có Đền thờ Tổ Mẹ Âu Cơ và Lạc Long Quân, Đền Hùng ở Phong Châu với ngày Giỗ tổ mùng 10 tháng 3 và được Unesco công nhận di sản văn hóa. Có Đền thờ các vì anh hùng cứu nước như : Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Quang Trung, Chủ tịch Hồ Chí Minh, thờ các danh nhân văn hóa, thờ các vị từng hiển hiện để phò dân cứu nước như Phù Đổng Thiên Vương,

Ở đất thép Củ Chi thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta lập đền thờ Bến Dược để thờ cúng các liệt sĩ, thờ cúng hẳn hoi chứ không phải chỉ là một địa danh di tích lịch sử hay một cuộc trưng bày hiện vật.

Trong từng làng xã, có thờ Thành hoàng, nay thờ thêm liệt sĩ, những người có công lớn trong kháng chiến chống ngoại xâm. Mỗi dòng họ có nhà thờ Tổ, mỗi ngành nghề thờ Tổ phụ, có ngày giỗ Tổ sư, mỗi gia đình có bàn thờ tổ tiên, ông bà và những người đã khuất.

Nếu không kể việc thờ cúng các vị thần linh siêu nhiên ở khắp nơi, thì việc thờ cúng tổ tiên, những người có công sinh thành, khai sáng, nuôi dưỡng và bảo vệ sự phát triển của dân tộc, của gia đình chính là một nét đẹp trong bản sắc văn hóa, trong đạo đức của người Việt Nam “ Ăn trái nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” là thể hiện đức tính nhân nghĩa, chung hiếu, nếu làm ngược lại là vong bàn, mất gốc...

Đương nhiên, trong việc thờ cúng có một khía cạnh thuộc về tín ngưỡng. Đốt một nén nhang cắm trên bàn thờ để tỏ lòng tôn kính, cũng có thể kèm theo việc khấn vái, thỉnh cầu vong linh người đã khuất phù hộ trong cuộc sống của mình được yên lành, may mắn, tai qua nạn khỏi. Xét cho cùng, khía cạnh này nó làm cho người thỉnh cầu bởi lo lắng, yên tâm " Ở hiền gặp lành”, được tổ tiên ông bà ở luôn bên cạnh để giúp đỡ. Cúng bái trong những ngày giỗ, Tết là những dịp sum họp gia đình để con cháu nhớ công ơn tổ tiên, ông bà và những người thân đã khuất, tạo một nét đẹp của truyền thống gia đình, chống sự tha hóa tiêu cực từ xã hội.

Trên đây là những nét đẹp cơ bản trong nghiên cứu tín ngưỡng và tôn giáo – tâm linh.

II.Yếu tố lịch sử tạo nên các giá trị tâm linh của tín ngưỡng thờ Mẫu tam tứ phủ người Việt.

Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ phủ của người Việt là tín ngưỡng bản địa được cộng đồng người Việt sáng tạo phát triển và truyền trao đồng hành cùng dân tộc Việt Nam ta qua các thời kì dựng nước và giữ nước của dân tộc. Đã chứng kiến biết bao thăng trầm và biến thiên của lịch sử. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt là tín ngưỡng nội sinh của dân tộc chứa đựng trong đó là các giá trị đạo đức văn hóa các giá trị nhân văn thông qua đó khơi dậy niềm tin niềm tự hào dân tộc, niềm yêu quê hương đất nước sâu sắc sẵn sàng đứng lên bảo vệ Tổ quốc khi đất nước bị xâm lược. Và những vị Thánh trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ phủ của người Việt có thể là những bậc thiên thần, huyền thoại được cộng đồng tôn vinh nhằm đáp ứng khát vọng làm chủ thiên nhiên được hòa mình vào thiên nhiên để  Mong ước Có cuộc sống ấm no và hạnh phúc nhưng trong đó cùng vì những vị là nhân thần hiện thân là những vị Thánh có thật trong lịch sử, là các vị anh hùng dân tộc có công lao to lớn trong  sự nghiệp dụng nước và giữ nước. Di sản văn hóa tín ngưỡng  thờ Mẫu tam phủ người việt mang yếu tố tâm linh hình thành phát triển, truyền trao qua các thế hệ thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, tinh hoa của nghệ thuật văn hóa nhưng cha ông ta cũng khéo léo cởi mở tích hợp, tiếp thu các yếu tố bản địa trong tâm linh và các tín ngưỡng văn hóa khác như đạo thờ cúng tổ tiên, Phật giáo, Nho giáo và dung hòa các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số khác. Đó là biểu tượng cho sự đa dạng văn hóa, sự gắn  kết trong cộng đồng và tôn trọng các tôn giáo khác để đồng hành và phát triển Vai trò tâm linh luôn xuyên suốt trong các quá trình hình thành và phát triển. Được thể hiện một cách rõ nét nhất đó là các nghi thức thực hành tín ngưỡng trong Dân gian gọi là nghi thức hầu đồng.

III. Các biểu hiện sai lệch thiếu hiểu biết gây nên các cách nhìn trái chiều đi ngược lại với các giá trị tốt đẹp của tín ngưỡng thách thức đặt ra trong công tác bảo tồn các giá trị của văn hóa

Thực hành tin ngưỡng thờ Mẫu tam tử phủ của người Việt với một hình thức sinh hoạt tín ngưỡng tâm linh đặc thù gắn liền không ít với các yếu tố nhạy cảm, trừu tượng mang tính dân gian nhưng vẫn thấm nhuần tư tưởng của triết học trong thực tế bên cạnh các hoạt động tích cực của Thanh đồng vì mục đích bảo vệ phát huy bảo tồn lưu giữ các giá trị của văn hóa tín ngưỡng thì đâu đó vẫn còn các cá nhân có tư tưởng hành vi lệch lạc thiếu hiểu biết làm ảnh hưởng đến các giá trị của tâm linh giá trị của tín ngưỡng chính vì vậy gây nên những hiểu lầm những cái nhìn trái chiều, một phía và phiến diện trong cộng đồng gây bức xúc trong dự luận trong cộng đồng tín ngưỡng xã hội. Một số bộ phận nhỏ các thanh đồng chưa có sự tiếp thu các ý kiến, kiến thức của các bậc trưởng thượng đi trước thiếu đi yếu tố lưu truyền, thực hành tín ngưỡng theo tự phát không có lề lối thiếu sự quy củ làm sai lệch đi các giá trị tốt đẹp của văn hóa mà các thế hệ tiền nhân đã dày công vun đắp và để lại. Trong cộng đồng xã hội hoặc trong cộng đồng các tín ngưỡng tôn giáo khác vẫn có những ứng xử chưa chuẩn mực văn hóa những hành động hoặc phát biểu phiến diện gây mất đoàn kết làm giảm uy tín của vai trò cũng như sức ảnh hưởng của di sản tín ngưỡng trong cộng đồng cũng như trong xã hội.

Khi “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt” được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, tiếp theo được ghi nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, mặc nhiên Tín ngưỡng thờ Mẫu, trong đó có hầu đồng, tồn tại trong xã hội với đầy đủ tính pháp lý, đặt ra yêu cầu mới cho công tác quản lý nhà nước. Việc bảo tồn Di sản văn hóa phi vật thể luôn gắn với thực hành của chủ thể, tức con người đang nắm giữ di sản. Hơn nữa, với những di sản có tính tổng hợp thuộc loại hình “tập quán xã hội, nghi lễ và lễ hội” như Tin ngưỡng thờ Mẫu, không dễ để nhận ra chính xác những thách thức, nguy cơ mai một, sự biến tướng, hành động làm sai lệch giá trị di sản để kịp thời đề ra các biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ tốt di sản. Nếu như trước đây, những người tin theo tín ngưỡng này đa phần xuất thân từ nông dân, người buôn bán nhỏ, thợ thủ công thì hiện nay, thành phần đã mở rộng sang cả công nhân, doanh nhân, trí thức, văn nghệ sĩ, cán bộ nhà nước, thậm chí cả học sinh, sinh viên... Đến nay, chưa có văn bản pháp luật quy định riêng cho Tín ngưỡng thờ Mẫu mà vẫn áp dụng các quy định pháp luật chung về tín ngưỡng, tôn giáo.

Bên cạnh đó, một lý do khác khiến hoạt động Tín ngưỡng thờ Mẫu bị biến tướng, sai lệch nằm ở chính ý thức thực hành của các thanh đồng, bản đền, bản phủ. Tâm lý đua tranh của một bộ phận “đồng đua”, “đồng đứ” nhằm tranh giành sức ảnh hưởng để trục lợi, kiếm tiền từ các hoạt động “sấm truyền”,... cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống đền, phủ tư nhân đã khiến cho hoạt động Tin ngưỡng thờ Mẫu trở nên lộn xộn, khó quản lý hơn. Vì thế, việc chấn chỉnh cách thực hành nghi lễ trong Tín ngưỡng thờ Mẫu nhằm ngăn chặn sự biến tướng  trong quá trình thực hành di sản lúc này là vô cùng cần thiết.

IV. Đề xuất một số giải pháp nhằm nêu cao trách nhiệm của công đồng, các thanh đồng kết hợp với cơ quan chủ quân văn hóa xã hội, cá nhân trong việc bảo vệ và phát huy tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ phủ của người Việt trong tình hình hiện tại

Cần nâng cao vai trò nhận thức của các thanh đồng, các vị thủ nhang đồng đền và nhất là cộng đồng trong việc tôn trọng bảo vệ và phát huy các giá trị của tín ngưỡng và di sản văn hóa, Kiên quyết phát hiện đấu tranh phê phán lên án những cá nhân như các tổ chức hội tín ngưỡng tôn giáo khách lợi dụng tự do ngôn luận có những phát ngôn, hành vi sai trái nhằm bôi nhọ xuyên tạc đi ngược lại các giá trị văn hóa tâm linh của tín ngưỡng thờ Mẫu.

Trong công tác thực hành, lưu truyền các vị đồng trưởng cần có sự thống nhất, nhất quán các nghi thức sắc phục, phục sức, phục trang khí cụ và lời văn để tạo nên các hình ảnh tốt đẹp sự nhất quán trong cộng đồng sự chuẩn mực để tránh những việc làm tự phát nhằm biến dạng mai một dần dần mất đi các gốc của tỉn ngưỡng. Và trong đó song song đẩy mạnh các công việc xã hội hóa, các hoạt động bảo vệ phát huy giá trị của tín ngưỡng trong cộng đồng nhằm  phát huy nguồn lực vai trò của cộng đồng xã hội trong công tác bảo tồn sửa chức phục dựng  các di tích lịch sử và công tác từ thiện và an sinh xã hội.

Kết hợp tham mưu đồng hành với cơ quan hữu quan  như  cơ quan văn hóa, tổ chức các buổi hội thảo tập huấn qua đó lồng  ghép tuyên truyền phổ biến kiến thức văn hóa pháp luật nhất là Luật di sản nhằm nêu cao tinh thần trách nhiệm bảo về phát huy tín ngưỡng văn hóa tâm linh trên tỉnh thần hiểu biết và thượng tôn của pháp luật. Cần thiết có sự đoàn kết chung tay trong cộng đồng tín ngưỡng thờ Mẫu Tam tứ  phủ tham gia thành lập các tổ chức Hội có tư cách  pháp nhân có sự tham mưu lãnh đạo của cơ quan quản lý để hoạt động tín ngưỡng cũng như những ý kiến phát biểu của cộng đồng được chính thống, tôn trọng và có gi trị. Tổ chức và kết hợp tổ chức các liên hoan diễn xướng, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ phủ của người Việt nhằm tuyên truyền phổ biến trong cộng đồng, nhằm nâng cao giá trị của văn hóa tín ngưỡng.

Kính thưa các vị đại biểu - qua trình bày một số ý kiến vừa nêu trên tôi thấy rằng từ xuyên suốt quá trình hình thành phát triển của tín ngưỡng thờ Mẫu tam tử phủ của người Việt trai biết bao biến cố của lịch sử nhưng trong đó vai trò then chốt chủ thể của các thanh đồng luôn là không đổi  đặc biệt trong xu thế phát triển của thời đại tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phù cho nên trách nhiệm của các vị thanh đồng, thủ nhang, đồng đền , đồng điện càng lớn lao hơn bao giờ hết ngoài việc thực hành duy trì bảo tồn phát huy các giá trị của tâm linh văn hóa tín ngưỡng còn phải kết hợp dung hòa với các yếu tố của thời cuộc để nâng cao sự hiểu biết xây dựng hình ảnh tín ngưỡng thờ Mẫu tam tứ phủ của người Việt trở thành một hình ảnh đẹp trong mắt cộng đồng quốc tế cũng như trong cộng đồng xã hội.

Kính thưa quý vị : “Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu tam phủ của người Việt’’ đã được UESCO  công nhận  là di sản văn hoá phi vật thể đặc biệt đại diện của nhân loài, góp phần tăng cường vị trí, vai trò của di sản văn hoá đối với xã hội,  Làm giầu thêm bức tranh đa dạng văn hoá của Việt Nam và của nhân loại, đồng thời, sự vinh danh này đã làm cho cộng đồng những người thực hành di sản nhận thức sâu sắc thêm về di sản của mình để họ tự hào và tích cực hơn trong công tác tham gia bảo vệ  và phát huy giá trị của di sản.

Đứng trước vinh dự tự hào to lớn đó,  tín ngưỡng thờ mẫu cũng đang phải đối diện với nhiều áp lực, thách thức gian nan, trong bối cảnh toàn cầu hoá có những biến động khó lường,  muốn phát triển lượng và chất, chiều rộng và chiều sâu,  đòi hỏi thanh đồng đạo quan phải đổi mới tư duy phương Pháp,  thích nghi với mọi hoàn cảnh,  nêu cao tinh thần đoàn kết,  gắn bó, hoà hợp, giữ gìn bảo vệ những giá trị bản sắc văn hoá tín ngưỡng trước sự xâm hại biến tướng từ nội địa và ngoại lai từ bên ngoài và từ bên trong.

Tín ngưỡng thờ cúng thánh mẫu có quan hệ gắn bó mật thiết tự nhiên và chặt chẽ với quảng đại công chúng nhân dân lao động,  sự tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau giữa đạo phật giáo và tí ngưỡng thờ cúng thánh mẫu theo hướng để  cao tính từ bi bắc Ái, vị tha độ lượng,  bao dung. Tôn Vinh tinh thần cộng đồng, tinh thần dân tộc,  khuyến thiện trừ tà, hình thành nền tảng, các nguyên tắc ứng xử,  nghĩa vụ và trách nhiệm,  công dân và cộng đồng,  quê hương và đất nước,  giũa đạo và đời, Hơn thế nữa,  hai tín ngưỡng này thường xuyên song hành, kết hợp,  bổ sung cho nhu cầu tâm linh của người dân. Theo phật là để tu nhân  tích đức, để được  đến cõi niết bàn, cúng thờ  phụng sự thánh mẫu toàn tâm như ý, phụng hành cũng mong dược sự phù hộ độ trì, che trở và mong dược thánh mẫu ban phát cho cuộc sống có sức khoẻ, tài lộc,ấm no,hạnh Phúc, may mắn, thịnh vượng và thành đạt.

Hoạt động nổi bật của tín ngưỡng thờ mẫu là nghi lễ diễn xướng Chầu Văn chứa những giá trị văn hóa nghệ thuật rất độc đáo. nó là kho tàng truyền thuyết, Thần tích, Huyền thoại về thần linh, được thần thánh hóa từ các nhân vật anh hùng có công với đất nước, đó còn là các hình thức diễn xướng với âm nhạc, ca hát, nhảy múa, các hình thức trang trí, kiến trúc dân gian phong phú, Hấp dẫn, thông qua việc tôn vinh các bậc tiền nhân, người dân gửi gắm trong đó  ước mong  mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, vạn vật nảy nở sinh sôi. Ở góc độ tâm linh, tín ngưỡng thờ mẫu còn thể hiện nguyện vọng rất chân chính của con người là cầu sức khỏe, bình an, công việc được thuận lợi, suôn sẻ

Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu nhằm bảo tồn phát huy giá trị tín ngưỡng thờ mẫu trong tâm thức người Việt và tăng cường truyền bá sự chuẩn mực của nghi lễ để thể hệ trẻ hôm nay nhìn đúng và hiểu đúng lề lối nghi lễ chầu văn. cũng là để tôn vinh giữ gìn nét đẹp truyền thống văn hóa giới thiệu quảng bá đến người dân giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu của người Việt đồng thời tri ân vinh danh các thanh đồng, nghệ nhân đã công giữ gìn và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu của cha ông ta bao đời đã hun đúc lên những giá trị tinh hoa trong nghi lễ chầu văn .

Từ lâu các thanh đồng đạo quan trên toàn đất nước ấp ủ nguyện vọng thành lập các hội rộng rãi, Nghĩa tình keo sơn bền chặt. để thực hiện ý tưởng nói trên, những người con của Thánh Mẫu Hãy cùng nhau vững bước đồng hành, Nối Vòng Tay Lớn, thực hiện hoài bão của Đức Thánh Mẫu, tôn kính phụng sự, cống hiến cho mục đích cao cả. trong sáng thiêng liêng đó.

 Văn hóa là cội nguồn của mỗi dân tộc, quên đi văn hóa là có tội với dân tộc, văn hoá tâm linh  là nền tảng nội sinh trường tồn của đạo mẫu tam tứ  Phủ. Ta khảng định  rằng nếu trên trái đất này mà không có  một ngôi chùa  một toà lâu đài  thành quách  thì tâm hồn con người sẽ   cằn cỗi nghèo  nàn, Sống không có kỷ niệm, không biết nhớ đến cội nguồn. có đền, có đình, có chùa, có phong tục thờ tự để hướng con người về cõi niết bàn, bớt tính ác, đến với - tâm  - Đức - Thiện.

Đình đền chùa là văn hóa tâm linh

Là nơi thể hiện tình thương giống nòi

Ngôi đình, bến nước, cây đa

Hồn quê vóc dáng trong tâm ta muôn người

Dù ai đi ngược về xuôi

Ai ai cũng nhớ Cây Đa Quê Mình

Cây đa bến nước sân đình

Hồn quê che chở tâm linh muôn đời.

Nghệ nhân đồng thầy - Nguyễn Thị Út - Sinh ngày 5/5/1965

Địa chỉ: Thôn Phong Lôi Tây – xã Đông Hưng – tỉnh Hưng Yên